Norwidpasjonaci

 PISZĄCY I PASJONACI TWÓRCZOŚCI CYPRIANA NORWIDA 

        PYTAMY  DZIŚ  CYPRIANIE O TĘ KRUSZYNĘ CHLEBA

Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba

Podnoszą z ziemi przez uszanowanie

Dla darów Nieba …

Tęskno mi Panie …

                                                                        Cyprian K. Norwid

Obwoluta do dwóch wydawnictw okolicznościowych

  PUBLIKACJA  NA OKOLICZNOŚĆI:

200. LECIA URODZIN (2021)

CYPRIANA KAMILA NORWIDA

e

40.LECIE DEBIUTU POETYCKIEGO

MARII PRZYBYLSKIEJ (2022)

e

140. ROCZNICY  ŚMIERCI (2023)

CYPRIANA KAMILA NORWIDA

 Michał Urbankowski wydał w ubiegłym roku księgę...

,, Księga Norwidowa" -wydawca Biały Kruk. 

Piękne wydanie. Papier, teksty bardzo ciekawe , dużo zdjęć

                                                                 Najpiękniejszy utwór Cypriana Norwida.                 

 

MOJA   PIOSNKA II  

 

Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba

Podnoszą z ziemi przez uszanowanie

Dla darów Nieba …

                               Tęskno mi Panie …

 

 Do kraju tego, gdzie winą jest dużą

Popsować gniazdo na gruszy bocianie,

Bo wszystkim służą …

                                Tęskno mi Panie…

 

 Do kraju tego, gdzie pierwsze ukłony

Są jak odwieczne Chrystusa wyznanie,

,, Bądź pochwalony”

                                 Tęskno mi Panie…

 

 Tęskno mi jeszcze i do rzeczy innej,

Której już nie wiem, gdzie leży mieszkanie,

Równie niewinnej …

                                 Tęskno mi Panie…

 

 

Bo bez tęsknoty i do  bez-myślenia,

Do tych co mają  tak za tak –nie za nie,

Bez światło – cienia…

                                 Tęskno mi Panie…

 

        KILKA MNIEJ ZNANYCH WĄTKÓW Z ŻYCIA CYPRIANA NORWIDA

       Norwid prowadził swój pamiętnik, w którym przechowywał ważne dla siebie listy, zdjęcia i własne adnotacje. Cierpiał na samotność, więc niekiedy wyjmował pewne zdjęcia lub inne składowe pamiętnika i wieszał na ścianie. Następnie ściągał i w ich miejsce umieszczał inne, o których chciał pamiętać lub powspominać.  Był wielkim pasjonatem roślin – odwiedzał ogrody i parki.  W miejscu gdzie żył zapełniał przestrzeń roślinami doniczkowymi. Był niemal stworzony do deklamacji wierszy, ponieważ uchodził za doskonałego recytatora. Był jednakowoż wspaniałym mówcą, który zapalał serca, zwłaszcza w przemowach patriotycznych.. Cyprian Kamil Norwid często bywał w paryskim ogrodzie botanicznym i zoologicznym położonym na lewym brzegu Sekwany. Lubił otaczać się roślinami, w swoich mieszkaniach w Paryżu hodował wiele kwiatów doniczkowych, siał kwiaty w paryskich ogrodach znajomych. Pożyczył kiedyś Marii Kalergis książkę, którą ona niestety zgubiła. Żeby go jakoś przeprosić podarowała mu inną książkę – modlitewnik. Tę książkę jako jedyną zabrał ze sobą do Ameryki. Prowadził bardzo bogatą korespondencję, często ozdabiał swoje listy kunsztownymi ozdobnikami, rysuneczkami  przedstawiającymi symboliczne lub rzeczywiste rośliny, instrumenty, ozdobne litery. Cyprian Norwid był właścicielem kilku rysunków Leonarda da Vinci i Rafaela, musiał je jednak sprzedać, gdy jego sytuacja materialna się pogorszyła.

      W 1976 r. na drugim studyjnym albumie Przechodniem byłem między wami zespołu Budka Suflera, znalazł się utwór Noc nad Norwidem, mający charakter hołdu złożonego poecie. Utwory Norwida adaptował również Maciej Maleńczuk z zespołem Homo Twist w drugiej połowie lat 90. wykonując utwór Norwid, w którym wykorzystał fragmenty wierszy Moja piosnka i Bema pamięci żałobny rapsod. Utwór  Cypriana K. Norwida ,,Moja piosnka II”  jest najczęściej cytowanym przez  pasjonatów Jego  poezji.  Do tego utworu, w wielu wierszach odnosi się poeta Kazimierz Węgrzyn, a także kompozytor Józef Kaniowski przygotował opracowanie muzyczne. Utwór ten znalazł wielu wykonawców wśród wokalistów –muzyków. M. innymi możemy go wysłuchać w wykonaniu Stana Borysa, Janusza Saługi.. i innych. Od początku lat 70. XX w. twórczość Norwida popularyzował Czesław Niemen, wykonując teksty utworów poety do własnej muzyki, m.in. Bema pamięci żałobny rapsod (płyta Niemen Enigmatic z 1970 r.), Italiam!, Italiam!, Moja ojczyzna, Pielgrzym, Daj mi wstążkę błękitną…  Jesień... Wydany w 1978 roku, dwupłytowy longplay opierał się wyłącznie na jego poezji; oryginalne brzmienie rocka progresywnego z ogromnymi wpływami muzyki elektronicznej połączył Niemen z wierszami takimi jak Sieroctwo, Larwa, Laur dojrzały, Moja piosnka [II]i innymi.

         W nurcie poezji śpiewanej odnotować należy piosenki do tekstów Norwida, w wykonaniu Wandy Warskiej (m.in. W Weronie), Stana Borysa (np. Czy podam się o amnestię?), zespół  Closterkeller     (Po to właśnie) i Przemysława Gintrowskiego (m.in. Moja piosnka [II], Ty mnie do pieśni pokornej nie wołaj…) W 2010 ukazał się programowy album zespołu De Press Gromy i pyłki w całości poświęcony artyście, na którym znalazło się 19 utworów z oryginalnymi tekstami Norwida. Wewnątrz płyty umieszczono książeczkę z życiorysem, rysunkami oraz poezją poety.                                                                                          Norwidpasjonaci

                       

 ŚLADAMI MARII OD NORWIDA

Maria Przybylska - Więckowska, aktorka, poetka, mistrzyni recytacji.  Związana z naszym Stowarzyszeniem, była wielką pasjonatką poezji Cypriana K. Norwida.

   ,,Wiedziałyśmy o Jej wielkiej miłości do poezji Norwida. Nie wiem czy, kto w Polsce kocha tak Norwida jak ona. To między innymi, dzięki jej staraniom, prof. Gomulicki przywiózł urnę z ziemią, z grobu Norwida w Paryżu umieszczono ją w krypcie na Wawelu obok Mickiewicza i Słowackiego.” Anna Seniuk
            Urodziła się w Lublinie w 1940r. lata szkolne spędziła w Urzędowie, na Lubelszczyźnie. Ukończyła studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Kolejne studia, które ukończyła to Wyższa Szkoła Teatralna w Krakowie. W Krakowie związała się z środowiskiem duszpasterstwa akademickiego. Występowała przez niedługi czas, w Teatrach w Łodzi, Częstochowie, w Bielsku-Białej, aż w końcu związała się z Teatrem im. J. Słowackiego w Krakowie.     W pierwszych latach promowała dorobek twórczy C.K. Norwida,   a później także twórczość Karola Wojtyły.  Najważniejsze jej role to to: Emma w ,,Za kulisami” Norwida'' ,,Nocy Listopadowej” Wyspiańskiego, Marynia Chmielowska w Bracie naszego Boga” Karola Wojtyły i wiele innych.

     Całym  swym życiem służyła Bogu, Kościołowi  i wszelkiemu dobru. Występowała często w szkołach, uczelniach, recytując poezję wielkich poetów i dramatopisarzy, Zaangażowana w Teatrze Rapsodycznym recytowała ,, niepoprawne politycznie” teksty, najczęściej norwidowskie.Dnia 13 grudnia 1981 r. została aresztowana w Bocheńcu i zatrzymana w więzieniu w kieleckich Piastach.

      Po Stanie wojennym występowała w niezliczonych uroczystościach katolickich, patriotycznych, także w Wilnie i  na Wołyniu. Prezentując  wiersze własne a także znanych polskich poetów. W szczególności bliska była jej poezja Cypriana Norwida. Pierwszy program Norwidowski ułożyła w czasie pracy w Teatrze w Bielsku-Białej. Z Norwidowskim programem  ,,Gorzka jasność moja”, ,,Myśląc Ojczyzna’’ i innymi występowała w wielu miastach. Stąd nazwano ją ,,Marią od Norwida’’.

 Jako poetka. debiutowała w okresie stanu wojennego. Wydała 10 tomików poetyckich. Jej poetycka twórczość  porusza problemy moralne, religijne i patriotyczne. Jej poezja ukazywała się w tygodniku ,, Niedziela” i innych wydawnictwach katolickich.

        Zmarła w lutym 216 roku.  W maju 2016 r. w Tetrze im. J. Słowackiego w Krakowie, jej koleżanki ze sceny, zorganizowały spotkanie z Jej poezję. Anna Seniuk, wspomina:  ,,Wiedziałyśmy o Jej wielkiej miłości do poezji Norwida. Nie wiem czy, kto w Polsce kocha tak Norwida jak Ona. To dzięki jej staraniom, prof. Gomulicki przywiózł urnę z ziemią, z grobu Norwida w Paryżu umieszczono ją w krypcie na Wawelu obok Mickiewicza i Słowackiego.”

        Postanowiłam pójść Jej śladami, ponieważ, poznałam Marię, niedługo przed Jej śmiercią, dzięki zbiorczemu tomikowi poezji  ,, Nasza Ojczyzna Kochana’’ , który wydało nasze Stowarzyszenie.

Z sentymentem wspominała dwuletni pobyt w Bielsku-Białej, związany z Jej pracą w bielskim Teatrze, poznanych tu ludzi i słynnego bielskiego malarza Ignacego Bieńka.

                            Maria Przybylska -poezja

              PYTANIA             

Czemu przyjmując w Rzymie Bierzmowanie

            sakrament męstwa – obciążyłeś barki

imieniem Kamil – milowym kamieniem

klęski doznanej doprawdy za wcześnie

Gdybyś wziął inne, może byś tak bardzo

przez całe życie nie odczuwał braku,

nie szukał daremnie tego dopełnienia

co tutaj niemożliwe...

czemuś innego imienia nie przybrał ?

                               II

Czy tylko klęski należą do nas

całkowicie zawsze i do końca

coraz łatwiej przeżywane

przeżuwane coraz trudniej

w ich goryczce na dnie prawdziwa pociecha

Jest pewna niebezpieczna uroda w klęskach...

                               III

Czy to milczenie „bez-mownych cierpień”

czy też zmilknięcie wyschniętego źródła

Na nic się nie zda podsuwanie luster

gdy pod pozorem głębi lśni już pustka

i co się stało z tamtą siłą – która

była – choć bywał i w olbrzymie karzeł 

                                     / wczorajsi nader szybko wymierają

...lecz rad bym tylko by inaczej marli...”

dzisiejszym czas się przystosować każe

a cisza nie jest już „głosów zbieraniem”

tam więcej głosów gdzie jest większy hałas

wygrywa kto najszybciej maski zmieniać umie

bez odpowiedzi ostatnie pytanie

gdzie się ukrywa „Weronika sumień” ?

          

 MIRIAMOWSKI  TOM  NORWIDA

        Maria Przybylska-Więckowska, mieszkając od wiosny do końca 1969r. w Brwinowie k/W-wy, udzielała się jako lektorka i recytatorka w duszpasterstwie niewidomych, prowadzonym przez SS. Franciszkanki przy kościele Św. Marcina przy ul.Piwnej w W-wie. Odwiedzała niewidomego już wówczas malarza, Zdzisława Koziarka, mieszkającego wraz z żona na Starym czy też na Nowym Mieście. Kiedy recytowała im Norwida, malarz poprosił żonę, żeby wyjęła z biblioteczki jego najcenniejszą książkę-relikwię i podarował ją Marii.

     Jest to tom „Cypriana Norwida Pisma Zebrane” tom A – część pierwsza, egz. Nr.264, wydany przez Zenona Przesmyckiego nakladem Jakóba Mortkowicz, Warszawa-Kraków MCMXI (1911).

Tom ten został odnaleziony przez malarza po Powstaniu Warszawskim w stercie nadpalonych rzeczy wyrzuconych z jakiegoś zburzonego mieszkania na Wilczej czy też Kruczej. Jak widać, został postrzelony.

             Rozmowa  z  profesorem Gomulickim –została utrwalona na nagraniach.

                          

MIRIAMOWSKI  TOM  NORWIDA            

 Nie róża w ciemne okno

między  „rozsłowionych”

żelazo w jasne oczy

nagle ociemniałe

odłamki w grzbiety zgięte

lękiem pod ścianami

i odłamek w grzbiet książki

z kartką tam zagiętą

gdzie jest mowa o bruku

i o ideale

Na bruku znaleziona

poznana dotykiem

po wytłoczeniach skóry

bibułkach jak mgiełka

Jej ranę rozpoznaje

doświadczona ręka

-widzący

nieświadomie mówią

że to... szczury   

PROŚBA

Żeby na Tamtą Stronę 

 nie przenosić bagaży,

tłumoczków, garbów

 i ciężarów

krzywd minionych

a wciąż pamiętanych

-żeby je zostawić

przed wysokim progiem

odległym od tej chwili

gdy były włożone

na nasze plecy

przygięte latami…

       

Maria Przybylska-Więckowska

 

NAD  NORWIDEM      

Ks. Infułatowi Stanisławowi Małysiakowi        

Ten chorobliwy maj

zamknięcie z Tymi

którzy są bardziej

im dłużej ich nie ma

 

Cień ogromnieje

o zachodzie słońca

za oknem upał

od bzów biała wiosna

 

tu białe kwiaty

na stronnicach białych

w białych kolumnach

tomów jedenastu

 

zaglądam w głębię

tajemniczej studni

widzę oblicze swoje

i nie swoje

słyszę też echo

zniekształcone czasem

by dotknąć wody

uklękam przy źródle

 

a z tego gestu

już płynie modlitwa

wielkiej wdzięczności

za „Prawdy powietrze”

 

za tych do których

sam Bóg już się przyznał

bo współ-cierpieli

i za tych co jeszcze…

   

Maria Przybylska-Więckowska

 

ROZMOWA  Z  PROFESOREM GOMULICKIM

 Martwią mnie łzy w tych wierszach

– choć nawet nie formalnie

bo mieszczą się w metrum –

lecz tym czego są śladem

(tak mówi Profesor)

 

szkoda że listów

rękopisy zblakły

i nienazwany jest żal

po imieniu

   Miriamowski  tom poezji Norwida

Maria Przybylska-Więckowska

  Nagranie sprzed 25 lat. Maria Przybylska -  opowiada o życiu C.K. Norwida i recytuje Jego wiersze

             Powstaje muzeum Norwida   ( fragmenty)                                                                             Czego dowiemy się o poecie w Dębinkach koło Wyszkowa?

Rozmowa z dr. hab. Tomaszem Korpyszem, kierownikiem Katedry Językoznawstwa Współczesnego i Ogólnego UKSW, przewodniczącym Rady Fundacji Museion Norwid.

W tym roku w Dębinach niedaleko Wyszkowa dzięki inicjatywie Fundacji Museion Norwid formalnie rozpoczęło działalność pierwsze w Polsce i na świecie Muzeum Norwida. Skąd się wziął pomysł na wybór takiej lokalizacji?
- Wybór był dla nas dość oczywisty: jest to jeden z niewielu obiektów zachowanych w stopniu mało zmienionym od czasów Norwida, które realnie są z tym twórcą związane. Właściwie poza dworkiem w Głuchach, który jest własnością prywatną, pałac w Dębinkach to jedyne takie miejsce nadające się na muzeum. Posiadłość ta należała do Ksawerego Dybowskiego, drugiego męża Anny Sobieskiej, babki Norwida. Oczywiście, to może się wydawać niewystarczającym powodem, aby mówić o silnym związku z tym miejscem. Jednak musimy pamiętać, że młody Cyprian rzeczywiście tam często bywał. A po śmierci matki, potem zaś po śmierci ojca prawnym opiekunem rodzeństwa Norwidów został właśnie Ksawery Dybowski, dlatego przyszły poeta mieszkał, czy też pomieszkiwała w tym pałacu do czasu wyjazdu z Polski. To był jego drugi dom, który pamięta go świetnie: zarówno rozległy park, jak i sale pałacowe. Norwid często te miejsca wspominał i rysował, kiedy był na emigracji, interesował się losami majątku. Warto dodać, że to właśnie w Dębinkach Cyprian przeżył swoją pierwszą miłość. Jest to więc ważna przestrzeń, realnie związana z tym artystą….
To niedocenienie Norwida wynika również z faktu, że wielu ludzi nie rozumie jego poezji.

      - Nie ulega wątpliwości, że jest to poeta wymagający. Czasem mówi się o nim, że jego poezja jest trudna, ciemna. Ale takie określenie wpisuje się w tzw. czarną legendę Norwida. Już jemu współcześni mówili o ciemnym poecie. On wtedy odpowiadał: „to nie ja ciemno pisze, lecz wy ciemno czytacie”. Niestety, ta czarna legenda trwała długo i właściwie trwa nadal. Niejednokrotnie pisano przecież wręcz o „niezrozumialstwie” poety. Owszem, Norwid nie ułatwia czytelnikom życia, ale właśnie dlatego, że jest poetą wymagającym - wymaga czasu, zaangażowania, uważności, ale też znajomości wielu realiów kultury i historii. Jest on niezwykle intelektualnym twórcą. Żeby dobrze zrozumieć jego utwory, trzeba mieć solidne zaplecze kulturowe.

Norwid stale odwołuje się do wielkich tekstów kultury, wielkich postaci, a cała jego twórczość literacka i korespondencja przesycone są Biblią. Dlatego żeby dobrze zrozumieć jego teksty, trzeba też znać konteksty biblijne. Opór stawia również język Norwida, ponieważ poczynał sobie z nim dość swobodnie. Z jednej strony archaizował, wyszukiwał słowa rzadkie, a z drugiej strony tworzył neologizmy. Grał też na znaczeniach słów: tworzył nowe znaczenia, nowe połączenia, ciągle badał i przesuwał granice języka. Komplikował także składnię, łamał reguły gatunkowe. Wszystko po to, aby ,,odpowiednie dać rzeczy słowo”.
Ważne w życiu i twórczości Norwida były m.in. wiara i religia. Jaki był jego stosunek do tych wartości?
- Był to człowiek głęboko religijny, który sam identyfikował się jako chrześcijanin. Zauważmy, że w czasach kiedy żył Norwid, popularny był nie tylko towianizm, któremu ulegli Mickiewicz i Słowacki, lecz także inne ruchy i prądy dalekie od Kościoła. Norwid natomiast zdecydowanie odrzucił Towiańskiego. Rozpoznał w nim niebezpiecznego ideologa, idącego na przekór tradycji i religii. Niektórzy uważają, że Norwid był wręcz mistykiem, o czym świadczą wątki mistyczne, pojawiające się w niektórych tekstach. Niewątpliwie wiara była dla niego bardzo ważna i stanowiła stały punkt odniesienia w życiu. On widział i oceniał świat przez sacrum. Wszystko odnosił do wzoru Chrystusa. 
Nasz Dziennik 30.10-1.11.2021 str.16-17
        Urszula Wrobel

                

   24 WRZEŚNIA 2021 MINĘŁO 200 LAT OD JEGO URODZIN

Kilka Jego myśli: Kto wie /Czy czasami / Błędy w naszym życiu/ I w naszej twórczości                         

 Nie są ważniejsze/ Od niepozornych słuszności/ I przemijających zwycięstw